Happy orchid
De Phalaenopsis of vlinderorchidee heeft de laatste decennia een geweldige opmars beleefd. De orchidee is alomtegenwoordig en bijna overal te koop. Niet alleen als kamer- en vensterbankplant is de Phalaenopsis populair maar ook als decoratief patroon op t-shirts, dekbedden, rolgordijnen, fotobehang, koffiemokken, servetten en ga zo maar door. Kunstenaar Frank Bruggeman – zelf geen groot liefhebber van de Phalaenopsis – trok er met zijn Happy orchid bestelwagen op uit om inwoners en bezoekers van Den Bosch te ondervragen over deze orchidee. Mensen die zich lieten interviewen kregen een gratis orchidee.
Op zaterdagmiddag 28 november 2015 stond de bestelwagen van Frank Bruggeman op het trottoir voor galerie Majke Hüsstege in de Verwerstraat. Bij deze gelegenheid werden 28 interviews afgenomen. Op Hemelvaartsdag 5 mei 2016 vond een herhaling van de actie plaats tijdens de drukbezochte Geraniummarkt in het centrum van Den Bosch. Bij deze gelegenheid werden 50 mensen geïnterviewd. Elk interview bestond uit acht vragen en de meeste interviews duurden zo’n drie tot vijf minuten. Uiteraard was lang niet iedereen die benaderd werd bereid zich te laten interviewen, ook niet nadat een gratis orchidee in het vooruitzicht was gesteld. Sommige mensen hadden geen tijd of geen zin, andere mensen vertrouwden de zaak niet (“Gratis? Dat bestaat niet!”). Slechts een zeer beperkt aantal mensen gaf beslist te kennen dat ze niet van de orchidee hielden of de plant zelfs verafschuwden.
Uit de in totaal 78 interviews is naar voren gekomen dat de meeste Nederlanders de Latijnse naam Phalaenopsis niet kennen of niet goed kunnen onthouden. De populaire Nederlandse benaming vlinderorchidee blijkt in werkelijkheid verre van ingeburgerd. Slechts zeer weinig ondervraagden noemde spontaan deze naam. Misschien is het een idee om deze plant in de handel voortaan aan te duiden als de “gewone orchidee” (Orchis vulgaris), dan weet iedereen waar we het over hebben. Een plezierige bevinding was dat de meerderheid van de ondervraagden zegt de orchidee bij bloemist of tuincentrum te kopen. Geen enkele plant verdient het namelijk om tot een kassakoopje en impulsartikel te worden gedegradeerd bij supermarkt of bouwmarkt. Uit de interviews blijkt verder dat de Phalaenopsis duidelijk een allemansvriend is, die zich in elk interieur en bij mensen van alle leeftijden thuisvoelt, zij het wellicht net iets beter bij ouderen dan bij jongeren. Hoewel dat vaak niet de meest geschikte plaats is – de Phalaenopsis houdt niet zo van de volle zon – blijkt meer dan de helft van de ondervraagden de orchidee pontificaal in de vensterbank te plaatsen. Vaak heeft hij daar het rijk alleen en hoeft geen andere planten of hooguit een soortgenoot naast zich te dulden. De Phalaenopsis wordt geroemd om zijn schoonheid, kleurenpracht en elegantie en hij roept ook associaties op met verre landen en exotische oorden. Veel ondervraagden gaven te kennen dat de orchidee veel waar biedt voor betrekkelijk weinig geld (“net zo duur als een bos bloemen maar gaat veel langer mee”). Slechts een minderheid van de ondervraagden vond de orchidee opzichtig, banaal of esthetisch niet helemaal geslaagd (“van boven prachtig, van onder een lelijke bos sla en daar tussenin alleen maar stengel”). Maar zelfs deze criticasters haalden niet hun neus op voor de aangeboden orchidee. Gratis is namelijk mooi meegenomen en er is altijd wel een ander die je gelukkig kunt maken met de Phalaenopsis.
